#အခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္ #PR/ #Proportional #Representation #System

Proportional Representation System / အခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္ (PR)
——————–
အခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္၏ သြင္ၿပင္လကၡဏာရပ္မ်ား
၁။ၿပိဳင္ဆိုင္မွုသည္ ပါတီမ်ားအေပၚတြင္သာ ဗဟိုၿပဳ၍ ရရွိေသာမဲပမာဏအလိုက္ အမတ္ေနရာ အေရအတြက္ကို ထားရွိရမည္ဟူေသာ သေဘာတရားကို အေၿခခံၿခင္း
၂။မဲဆႏၵတစ္နယ္လွ်င္ ကိုယ္စားလွယ္အမ်ားအၿပား ထားရွိၿခင္း
၃။မဲေရတြက္၍ အမတ္ေနရာ သတ္မွတ္ၿခင္းၿဖစ္စဥ္သည္ ေယဘုယ်အားၿဖင့္ ရွုပ္ေထြးၿပီး ပြင့္လင္းၿမင္သာမွု အားနည္းနိုင္ၿခင္း
၄။ပါတီက ရရွိေသာ စုစုေပါင္းမဲရာခိုင္နွုန္းအေပၚမူတည္၍ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္ၿခင္း
——————————————-
အခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္အုပ္စုတြင္ ပါဝင္ေသာ စနစ္မ်ား –
၁။List;
၂။Mixed Member Proportional;
၃။Single Transferable Vote;
၄။ Single Non-Transferable Vote;
၅။ Parallel
——————————–
၁။ပါတီစာရင္းအေျချပဳမဲေပးစနစ္(Party List System)
အသံုးျပဳသည့္နိင္ငံ – အစၥေရး၊ ဘယ္လ္ဂ်ီယံ။ လူဆင္းဘတ္၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ EUပါလီမန္
———–
အေျခခံသရုပ္လကၡဏာမ်ား
— တစ္ႏုိင္ငံလံုးအား မဲဆႏၵနယ္တစ္ခုတည္းအျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္း
— ေဒသအေျချပဳပါတီစာရင္းစနစ္တြင္ ကိုယ္စားလွယ္အမ်ားအျပားထားရွိေသာ မဲဆႏၵနယ္မ်ားသတ္မွတ္ျခင္း။
— ပါတီမ်ားသည္ မိမိတို႕ပါတီမွ ဦးစားေပးမႈအစဥ္လိုက္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းစာရင္းကုိ မဲဆႏၵရွင္မ်ားအားခ်ျပျခင္း။
– -မဲဆႏၵရွင္မ်ားသည္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအတြက္မဟုတ္ဘဲ ပါတီအတြက္ မဲေပးၾကျခင္း။
— ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရရွိေသာ ေထာက္ခံမဲ အမ်ိဳးအစားေပၚမူတည္၍ ပါတီမ်ားအား အမတ္ေနရာခြဲေ၀ေပးျပီး ပါတီစာရင္းမွ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ ထိုေနရာမ်ားအားျဖည့္စြက္ျခင္း။
— အနိမ့္ဆံုးရရွိရမည့္မဲ(threshold) ပမာဏကို သတ္မွတ္၍ —အစြန္းေရာက္ပါတီမ်ားအားဖယ္ထုတ္ျခင္း။
–List PR ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ (Open List PR ႏွင့္ Closed List PR)
————————————–
အားသာခ်က္မ်ား—-
၁။အခ်ိဳးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္စစ္စစ္ျဖစ္၍ပါတီအားလံုးအတြက္ မွ်မွ်တတရွိေစျခင္း။
၂။ မဲဆႏၵနယ္ုတစ္ႏိုင္ငံလံုး တစ္ေဒသလံုးကို အေျချပဳ ေရြးခ်ယ္ရသျဖင့္ စည္းလံုးညီညြတ္မႈကို ျမွင့္တင္နုိင္ျခင္း။
၃။အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္လူနည္းစုကိုယ္စားလွယ္မ်ားအေရြးခံႏုိင္ေျခရွိျခင္း(ပါတီစာရင္း တြင္ ပါ၀င္ဖို႕ေတာ့လိုသည္)
၄။ပါတီငယ္မ်ားစြာ၏ကိုယ္စားျပဳမႈရွိေနျခင္းေၾကာင့္ညိႈႏိႈင္းေဆြးေႏြးျခင္း၊ ေစ့စပ္ရျခင္းမ်ား ပိုမိုျပဳလုပ္ရျခင္း။
———————-
အားနည္းခ်က္မ်ား—–
၁။ပါတီစနစ္မ်ားေပၚမႈတည္၍ အက်ိဳးရွိမႈအေျခအေန အမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားေစႏုိင္ျခင္း
၂။တည္ၿငိမ္အားေကာင္းေသာ တစ္ပါတီအစုိးရမ်ိဳးမရႏုိင္ျခင္း
၃။ပါတီတြင္းအကြဲအျပဲမ်ားေစ၍ မဲဆႏၵနယ္၏ တာ၀န္ကို ေရွာင္လႊဲခြင့္ ရႏုိင္ျခင္း။
——————-
—————————————————————————————————–
၂။မဲလႊဲေျပာင္းျဖည့္စြက္၍ ေရြးခ်ယ္ေသာစနစ ္(Single- transferable vote system)-STV
–အသံုးျပဳေသာႏုိင္ငံ- အိုင္ယာလန္
အေျခခံသရုပ္လကၡဏာမ်ား
————
၁။ကိုယ္စားလွယ္မ်ားစြာထားရွိေသာမဲဆႏၵနယ္မ်ား သတ္မွတ္ျခင္း(တစ္နယ္တြင္ ၅ဦးအထိရွိႏိုင္)
၂။ အမတ္ေနရာရွိသေလာက္ပါတီက ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းစာရင္းတင္ျပရျခင္း (၅ေနရာရွိလွ်င္၅ေယာက္)
၃။ မဲဆႏၵရွင္မ်ားက ႀကိဳက္ႏွစ္သက္မႈအလိုက္မဲေပးျခင္း(AVစနစ္ကဲ့သုိ႕)
၄။သတ္မွတ္ေ၀စုပမာဏ (quota) ရလွ်င္ ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ေရြးခ်ယ္ျခင္း (Droop formula ကိုသံုးသည္)
၅။ပထမဦးစားေပးႀကိဳက္ႏွစ္သက္မႈအလိုက္မဲမ်ားကိုေရတြက္ျခင္း
၆။သတ္မွတ္ထားေသာအမတ္ေနရာမျပည့္လွ်င္အနိမ့္္ဆံုးလူကိုဖယ္ထုတ္၍ သူ႕မဲစာရင္းရွိ ၇။ဒုတိယအၾကိဳက္ဆံုးမဲမ်ားကို လႊဲေျပာင္းခြဲေ၀၍ ေရတြက္ျခင္း
———————————————————————————–
ကုိယ္စားလွယ္အေရာစနစ္ (Additional member system) Or (Mixed Member Proportional)
———
အသံုးျပဳသည့္ႏုိင္ငံ -အီတလီ၊ ရုရွ(အထက္လႊတ္ေတာ္)၊ နယူဇီလန္၊
ၿဗိတိန္(စေကာ့ႏွင့္ ေ၀းလ္ပါလီမန္)
အမ်ိဳးအစား- အခ်ိဳးက်ႏွင့္အမ်ားစုစနစ္
——-
အေျခခံသရုပ္လကၡဏာမ်ား
၁။သက္မွတ္ထားေသာ အမတ္ေနရာအေရအတြက္ကို FPTP စနစ္သံုး၍ ေရြးခ်ယ္ျခင္း(ဥပမာ- ဂ်ာမနီတြင္ ၅၀%၊ အီတလီတြင္ ၅၀%ေက်ာ္)
၂။က်န္ေနရာမ်ားကို Party List စနစ္သံုး၍ ေရြးခ်ယ္ျခင္း
၃။ မဲဆႏၵရွင္မ်ားသည္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအတြက္ တစ္မဲေပး၍ ပါတီအတြက္ တစ္မဲေပးရျခင္း
—————————-
တြက္နည္းေဖာ္ၿမဴလာမ်ား(STV)
———–
Droop Formula
Q= ( V / S+1 ) +1
Q = quota = အမတ္တစ္ေနရာစာအတြက္ လိုအပ္သည့္မဲေ၀စု
V= total number of valid votes= စုစုေပါင္းမဲအေရအတြက္
S= the number of seats to be filled
ဥပမာ= total votes= 80000
S= 4
—————————-
Hare –Niemeyer method (Used in Germany)
S * PV / TV
S= Total number of seats
PV= the number of valid
received by the party
(ပါတီတစ္ရပ္က စုစုေပါင္းရရွိေသာေထာက္ခံမဲအေရအတြက္)
TV= the total number of valid votes cast
(တရား၀င္ေပးခဲ့ေသာစုစုေပါင္းမဲအေရအတြက္)
ဥပမာ- Party A =6600 Party B = 3100 total votes = 16000
Party B =4800 Party D = 1500
——–
D’Hondt method
–ပါတီတစ္ခုခ်င္းစီရရွိေသာ စုစုေပါင္းမဲ ပမာဏကို ၁၂၃၄ တို႕ျဖင့္ အစဥ္လုိက္ စားသြားၿပီး ရလာတဲ့ ရလာဒ္ေတြကို အစဥ္လိုက္ေနရာခ်သြားသည္
—စုစုေပါင္းေပးေသာ မဲပမာဏကို ရွိရမည့္အမတ္ေနရာနွင့္ စား၍ရေသာ ရလာဒ္ေပၚမူတည္၍ တြက္သည္
ဥပမာ-
စုစုေပါင္းေပးေသာ မဲပမာဏ =၁၂၀၀၀၀
ရရွိရမည့္အမတ္ေနရာ = ၁၀
Party A= 48000, Party B=30000
Party C= 24000, Party D= 12000
Party E= 6000
—–
References
1.Understanding the Political World
(A Comparative Introduction to Political Science)
By Khon James N. Danziger
2.Politics(third edition)
By Andrew Heywow
3.Electoral Systems, Comparative Introduction (second edition) By David M. Farrell
ေက်းဇူးတင္ပါသည္ . မ်ဳိးရန္ေနာင္သိန္း